Hesperian Health Guides
ការបំបៅដោះ
វិគី ព័ត៌មាន សុខភាព > ទីណាគ្មានវេជ្ជបណ្ឌិត ថ្មី > ទារកទើបនឹងកើត និង ការបំបៅទឹកដោះម្តាយដល់ទារក > ការបំបៅដោះ
ទឹកដោះម្តាយជាអាហារល្អបំផុតសំរាប់ទារក និងល្អជាងម្សៅទឹកដោះកំប៉ុងផ្សេង។
ជៀសវាង ការឈឺ និងប្រេះក្បាលដោះ ដោយឥរិយាបថល្អ ក្នុងការបំបៅដោះ។ បង្វិលខ្លួនទារកឲ្យត្រង់ទៅម្តាយ ដូច្នេះកទារកមិនរមួល។ រង់ចាំទាល់តែទារកហារមាត់បើកមាត់ឲ្យធំ ហើយទាញដាក់ដោះ ក្បាលដោះ និងសណ្តង់ដោះគួរតែកប់ជ្រៅទៅក្នុងមាត់ទារក ។
 iកប់ជ្រៅក្នុងមាត់ ទារក បបូរមាត់ក្រោមបត់ចុះ
បើកមាត់ឲ្យធំ
អោបទារកជាប
និងខ្លួនម្តាយ |
 |
| ដូចនេះ.... | មិនមែនដូចនេះ។ ឥរិយាបថមិនល្អដូចនេះអាចបណ្តាលឲ្យឈឺ ឬ ឆ្កូតក្បាលដោះ |
មាតិកា
ទឹកដោះដំបូងមានតំលៃដូចមាស
ទឹកដោះ ដំបូងវាចេញក្នុងបរិមាណតិច ប៉ុន្តែវាជាបរិមាណដ៏ត្រឹមត្រូវសំរាប់ទារកដែលទើបនឹងកើត (ក្រពះទារកអាចផ្ទុកបានតែពីរទៅបីស្លាបព្រាតែប៉ុណ្ណោះក្នុងពេល បៅម្តង) ទឹកដោះដំបូងមើលទៅមានពណ៌រាងខៀវបន្តិច ទោះបីជាវាមើលទៅប្លែក តែវាជាអាហារដ៏ល្អណាស់សំរាប់ទារក។ វាមានផ្ទុកនូវជីវជាតិនិងសារធាតុដែលបង្កើតឡើងដោយរាងកាយម្តាយ។ ទឹកដោះដំបូងនេះការពារទារកពីការឆ្លងមេរោគ។ ហាមច្របាច់ទឹកដោះដំបូងចោល វាមានតំលៃសំរាប់ទារកជាងថ្នាំពេទ្យផ្សេងទៀត។ បំបៅកូនក្នុងអំឡុង២ថ្ងៃដំបូង ក៏មានសារសំខាន់ដែរ ពីព្រោះវានាំមកនូវទឹកដោះចាស់ដែលម្តាយចាប់ផ្តើមផលិតក្នុងពេល ប្រមាណ៣ថ្ងៃបន្ទាប់ពីសម្រាលកូន។ កូនបៅដោះកាន់តែច្រើន ទឹកដោះកាន់តែចេញច្រើនដែរ ។
តើទារកបៅដោះបានគ្រប់គ្រាន់ឬទេ
មិនបាច់ ឲ្យអ្នកណាប្រាប់អ្នកថាទឹកដោះអ្នកចេញមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ ជាពិសេសពីរទៅបីថ្ងៃដំបូងដែលរាងកាយរបស់អ្នកទើបនឹងចាប់ផ្តើមផលិត ទឹកដោះ ។
ដោយសារតែ ការបង្ខំពីអ្នកដ៏ទៃ និងចម្ងល់ចំពោះខ្លួនឯងជាម្តាយ (យាយមីង ឬក៏អ្នកថែរក្សាដែលព្យាយាមជួយ) ឲ្យផឹកទឹកដោះគោ ឬទឹកបបរ ឬអាហារផ្សេងៗទៅទារកទើបនឹងកើត ឬក្មេងពេក អាហារបន្ថែមទាំងនេះគឺចំណាយលុយឥតប្រយោជន៍ ហើយអាចធ្វើឲ្យទារកមានជំងឺរាក។ ជំងឺរាកធ្វើឲ្យទារកស្រកទំងន់និងខ្សោយ។ ការផ្តល់អាហារបន្ថែមទាំងនេះបណ្តាលឲ្យម្តាយផលិតទឹកដោះបានតិច។ ដូច្នេះម្តាយកាន់តែលែងទុកចិត្តខ្លួនឯងថាអាចបំបៅដោះកូនតែមួយមុខ បានគ្រប់គ្រាន់។ បើអ្នកជាបុគ្គលិកសុខាភិបាលអ្នកអាចជួយការពារកុំឲ្យមានបញ្ហា សុខភាពដដែលៗនេះធ្ងន់ធ្ងរ ដោយបង្ហាញស្ត្រីជាម្តាយថានាងពិតជាមានលទ្ធភាពបំបៅកូនយ៉ាង គ្រប់គ្រាន់។ អាចជួយដាក់ទារកឲ្យចំទីតាំង តែក៏ត្រូវឲ្យពេលវេលាម្តាយ និងកូនរៀនក្នុងការបំបៅដោះដោយខ្លួនឯង។ សូមនិយាយជាមួយស្ត្រីជាម្តាយនូវសំដីទន់ភ្លន់ និងឲ្យចេះអត់ធ្មត់ក្នុងការបំបៅដោះកូន។
ដើម្បីឲ្យមានទឹកដោះគ្រប់គ្រាន
- បំបៅកូនឲ្យបានញឹកញាប់ បំបៅដោះកូនកាន់តែច្រើន ទឹកដោះចេញកាន់តែច្រើន។
- សូមឲ្យម្តាយញ៉ាំទឹកឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ នឹងញ៉ាំអាហារបន្ថែម (ចិញ្ចឹមកូនអ្នកដោយការចិញ្ចឹមខ្លួនអ្នកផ្ទាល់)
- សម្រាកឲ្យញឹកញាប់ (ពេលដែលឳពុកនិងក្រុមគ្រួសារជួយធ្វើការប្រចាំថ្ងៃ នោះម្តាយអាចថែទាំទារកថ្មីបានប្រសើរ)
បំបៅដោះកូនកាន់តែច្រើនទឹកដោះចេញកាន់តែច្រើន
ទារក ភាគច្រើនតែងតែចុះទំងន់តិចតួចនៅសប្តាហ៍ដំបូងក្រោយពីកើតភ្លាម។ នេះជារឿងធម្មតា ក្រោយពីនេះ បើទារកមានស្រកទំងន់ គឺបណ្តាលមកពីបៅដោះមិនគ្រប់គ្រាន់។ វាស្រដៀងគ្នាទៅនឹងទារកមិនជុះនោមច្រើននៅថ្ងៃដំបូង ប៉ុន្តែក្រោយមកទៀតទារកគួរតែជុះនោមរៀងរាល់ពីរបីម៉ោងម្តង។ បើទារកមិនជុះនោមច្រើនបន្ទាប់ពីពីរថ្ងៃ គឺទារកបៅមិនគ្រប់គ្រាន់។ ប៉ុន្តែបើទារកបៅញឹកញាប់ តើទារកមិនជុះនោម ឬមិនលូតលាស់? ក្នុងករណីនេះត្រូវឲ្យម្សៅទឹកដោះគោផ្សេង តែកុំឲ្យទឹកស្ករ ឬទឹកបបរ។ កុំឲ្យទឹកដោះកញ្ចប់ លុះត្រាតែអ្នកដឹងច្បាស់ពីបរិមាណដែលបានណែនាំឲ្យ (ការលាយទឹកគឺធ្វើឲ្យរាក និងមានជំងឺ) សូមកុំប្រើដបដែលពិបាកលាងសំអាត វាអាចធ្វើឲ្យមានជំងឺរាក ។
ទឹកដោះផ្សេងៗត្រូវតែ ផ្តល់ឲ្យ បើម្តាយទទួលមរណៈភាព ឬនៅផ្សេងគ្នា ឬក្នុងករណីដែលប្រាកដថាម្តាយមានទឹកដោះមិនគ្រប់គ្រាន់។ អ្នកក៏អាចស្នើសុំឲ្យអ្នកជាម្តាយដទៃជួយបំបៅ។ អ្នកជាម្តាយទារកដទៃនោះ គួរតែធ្វើការពិនិត្យរកមេរោគហ៊ីវសំរាប់សុវត្ថិភាពទារក ព្រោះមេរោគហ៊ីវអាចឆ្លងបានតាមការបំបៅដោះ។ ជំរើសផ្សេងមួយទៀត គឺឲ្យទារកបៅទឹកដោះសត្វពាហនៈ ដូចខាងក្រោម ៖
| ទឹកដោះពពែ ២ភា |  |
| ទឹក១ភាគ | |
| ស្ករ១ស្លាបព្រា |
|
ឬក៏ |
ឬក៏ |
ត្រូវ ចំហ៊ុយទឹកដោះដែលលាយហើយ ដើម្បីសំលាប់មេរោគ ហើយទុកឲ្យត្រជាក់ ទើបដាក់ក្នុងពែង និងបញ្ចុកទារកដោយស្លាបព្រាស្អាត ។
ការច្របាច់យកទឹកដោះដោយដៃ
បើ អ្នកត្រូវទៅធ្វើការចោលទារក ឬក៏ហេតុផលអ្វីផ្សេង អ្នកអាចច្របាច់យកទឹកដោះទុក ដូចនេះពេលអ្នកមិននៅផ្ទះ សមាជិកនៅក្នុងគ្រួសារអាចឲ្យទារកបៅបាន ។
១. លាងសំអាតដៃរបស់អ្នក និងកែវសំរាប់ដាក់ទឹកដោះ ឬក៏ស្ងោកែវ បើអាចធ្វើបាន ។
 |
២.ប្រើ ម្រាមដៃនិងមេដៃចាប់ច្របាច់សណ្តង់ដោះបូតទៅចុងដោះ។ ចូរសង្កត់ម្រាមដៃជុំវិញដោះឆ្ពោះទៅក្បាលដោះ និងចូលទៅដើមទ្រូង ឬច្របាច់ជារង្វង់ដោយដៃទាំងសងខាងរុញមកចុងដោះ។ បន្ធូរអារម្មណ៍និងគិតពីទារករបស់អ្នក ពេលដែលអ្នកកំពុងច្របាច់យកទឹកដោះ។ វាអាចជួយឲ្យទឹកដោះកាន់តែចេញមក ។
ទឹកដោះ អាចរក្សាទុកបានប្រាំបីម៉ោង បើអាកាសធាតុមិនក្តៅ។ វាអាចទុកបានយូជាងនេះ បើអ្នកទុកវានៅកនែ្លងត្រជាក់ ឬក្នុងទូរទឹកកក។
ជ្រាំងអណ្តាត
 |
| ប្រើកំណាត់តូចស្អាតដើម្បីលាបថ្នាំ ក្នុងមាត់ទារក |
ផ្ទាំង ពណ៌សនៅលើអណ្តាត ឬក្នុងមាត់ នឹងធ្វើឲ្យទារកឈឺក្រហាយពេលបៅដោះ។ វាអាចជាសញ្ញានៃមេរោគផ្សិតនៅក្នុងមាត់ ដែលគេហៅថាជ្រាំង។ មេរោគនេះអាចឆ្លងទៅក្បាលដោះម្តាយ ដែលធ្វើឲ្យវាឡើងក្រហមរមាស់និងឈឺ ។
ត្រូវ ព្យាយាមលាងក្បាលដោះដោយទឹកខ្មេះតិចៗ ហើយលាងទឹកចេញ។ ឬបើអ្នកគ្មានទឹកខ្មេះទេ គ្រាន់តែលាងដោះសំអាតថ្នមៗដោយទឹក ហើយជូតក្បាលដោះឲ្យស្ងួតបន្ទាប់ពីការបំបៅដោះ។ បើនៅតែមិនអាចព្យាបាលជំងឺជ្រាំងនេះបានទេ ត្រូវលាបថ្នាំពណ៌ស្វាយលើក្បាលដោះពីរដងក្នុង១ថ្ងៃ និងលាបឲ្យបាន៣ថ្ងៃ។ ត្រូវលាបក្នុងមាត់ទារកឲ្យបានម្តងក្នុង១ថ្ងៃ(ធ្វើឲ្យមាត់ទារកនិង ក្បាលដោះមាន
ពណ៌ស្វាយ តែវាមានសុវត្ថិភាព)
បើ ថ្នាំស្វាយនៅតែមិនអាចជួយបាន សូមឲ្យទារកញុំថ្នាំផ្សះ
នីស្តាទីន
( Nystatin )
បើ ជំងឺជ្រាំងមាត់កើតម្តងហើយម្តងទៀត នោះទារកប្រហែលជាមានបញ្ហាសុខភាពផ្សេងទៀតដែលធ្វើឲ្យសរីរាង្គ ទារកខ្សោយក្នុងការទប់ទល់ប្រឆាំងនឹងមេរោគ។ ឧទាហរណ៍ ទារកដែលមានផ្ទុកមេរោគហ៊ីវតែងតែកើតជំងឺជ្រាំងច្រើនដង។
ដោះឈឺ, ហើម, ស្ទះ ឬក៏ ឆ្លងមេរោគ
ជួនកាល រន្ធបង្ហូរទឹកដោះស្ទះ (បំពង់តូចនៅក្នុងដោះសំរាប់បង្ហូរទឹកដោះ)។ ដោះប្រែក្លាយជាហើម ក្រហម និងឈឺ នោះការឆ្លងមេរោគ ចាប់ផ្តើមយ៉ាងឆាប់រហ័ស។
សញ្ញា
- ដោះម្ខាងឡើងក្តៅ ក្រហម និងរឹង
- ឈឺក្នុងដោះ ពេលបំបៅដោះកូន .
បើមានគ្រុនក្តៅ នោះរន្ធបង្ហូរទឹកដោះស្ទះលែងចេញ ហើយនឹងឆ្លងមេរោគ។
ការព្យាបាល
- សម្រាក ហើយញុំទឹកឲ្យបានច្រើន
- បំបៅ ដោះកូនយ៉ាងតិចពីរម៉ោងម្តង បំបៅទារកជាមួយនឹងទឹកដោះមានជំងឺ គឺសុវត្ថិភាពចំពោះទារក និងជាវិធីល្អបំផុតដើម្បីសំអាតមេរោគចេញ
 |
ចលនារុញដើម្បីច្របា ច់កន្លែងដែលស្ទះ នោះឲ្យចេញ |
- ត្រូវ ប្រាកដថាអ្នកមានឥរិយាបថល្អក្នុងការបំបៅដោះកូន។ ខ្លួនទារកទាំងមូលគួរតែបែររកម្តាយ។ មាត់ទារកគួរតែបើកឲ្យធំ ហើយក្បាលដោះគួរតែកប់ជ្រៅទៅក្នុងមាត់ទារក ។
- បំបៅដោះដែលឈឺមុននិងឲ្យទារកបៅឲ្យអស់ពីដោះ ។
- កំណាត់ សើមក្តៅឧណ្ហៗឬងូតទឹកក្តៅក៏អាចជួយបាន ។ កំដៅដោះ ១៥ ទៅ ២០នាទី យ៉ាងតិច ៤ដងក្នុងមួយថ្ងៃ ឬដាក់កំណាត់ត្រជាក់ស្អំដោះ ដើម្បីជួយសម្រាលការហើម ។
បើ មានគ្រុនក្តៅត្រូវញុំថ្នាំអេរ៉ីត្រូម៉ីស៊ីន ( Erythromycin ) ២៥០មីលីក្រាម បួនដងក្នុងមួយថ្ងៃ។
មេរោគហ៊ីវ និងការបំបៅដោះកូន
បច្ចុប្បន្ននេះ មានថ្នាំដែលជួយថែទាំស្ត្រីមានផ្ទៃពោះដែលផ្ទុកមេរោគហ៊ីវ និងជួយការពារមិនឲ្យឆ្លងទៅទារកបាន។ ដើម្បីការពារមាតានិងទារក ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះគ្រប់រូបគួរតែត្រូវបានពិនិត្យឈាមរកមេរោគហ៊ីវ។ ប្រសិនបើគាត់មានផ្ទុកមេរោគហ៊ីវ គាត់គួរតែត្រូវបានផ្តល់ថ្នាំហ៊ីវក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ និងពេញលេញក្នុងពេលបំបៅដោះទារក ។
តើមានសុវត្ថិភាពទេក្នុងការបំបៅដោះដែលម្តាយមានផ្ទុកមេរោគហ៊ីវ ?
ថ្នាំ ហ៊ីវគឺការពារការចម្លងមេរោគហ៊ីវក្នុងអំឡុងពេលបំបៅដោះ។ ម្តាយឬទារកត្រូវតែញុំថ្នាំរៀងរាល់ថ្ងៃ រហូតទាល់តែកូនផ្តាច់ដោះ។ សុខភាពទារកត្រូវបានគាំពារដោយការបៅដោះម្តាយតែមួយមុខគត់ សំរាប់៦ខែដំបូង(ឬរហូតដល់កូនដុះធ្មេញ)។ បបរនិងភេសជ្ជៈដទៃទៀត គឺមិនបានផ្តល់សុខភាពល្អដល់ទារកទេ។
ថ្នាំហ៊ីវសំរាប់ម្តាយនិងទារកជួយថែទាំពួកគេឲ្យមានសុខភាពល្អ
កាលពី មិនទាន់មានថ្នាំហ៊ីវ មានគ្រោះថ្នាក់ខ្លះដែលបណ្តាលមកពីមេរោគហ៊ីវ ឆ្លងតាមរយៈទឹកដោះម្តាយ ប៉ុន្តែគ្រោះថ្នាក់នៃជំងឺផ្សេងៗទៀតភាគច្រើនបណ្តាលមកពីការបៅម្សៅ ទឹកដោះគោកំប៉ុង។ ម្តាយភាគច្រើនដែលផ្ទុកមេរោគហ៊ីវ មិនមានទឹកស្អាត ឧសសំរាប់ដុត ឬថវិការសំរាប់ធ្វើឲ្យមានសុវត្ថិភាពទេ គឺគ្រាន់តែឆុងហើយបំបៅតែម្តង។ ទារករបស់ពួកគេអាចខ្វះអាហារនិងរាករុះ
ហើយអាចស្លាប់បាន នេះមានន័យថាទឹកដោះម្តាយគឺមានសុវត្ថិភាពបំផុតសូម្បីតែម្តាយនិង ទារក
មិនបានប្រើថ្នាំហ៊ីវក៏ដោយ។
ការបំបៅដោះគឺល្អបំផុតទាំងម្តាយនិងទារក នៅគ្រប់ទីកន្លែងនិងគ្រប់ពេលវេលា
ការបំបៅដោះ
- គឺអ្នកមិនចាំបាច់ចំណាយថវិកាទិញម្សៅទឹកដោះរូបមន្ត ដប ឬ អ្វីផ្សេងទៀតទេ ។
- ជួយឲ្យម្តាយឈប់ធ្លាក់ឈាមបន្ទាប់ពីឆ្លងទន្លេ
- ជួយការពារការមានផ្ទៃពោះទៀតក្នុងប៉ុន្មានខែបន្ទាប់ពីឆ្លងទន្លេ។
- ការពារម្តាយពីការកើតជំងឺមហារីកនិងជំងឺពុកឆ្អឹង
ទៅថ្ងៃអនាគត ។ - ទឹកដោះម្តាយថ្មីស្រស់ ឧណ្ហៗ ជានិច្ច និងអាចបៅបានតែម្តង ។
- ទឹកដោះម្តាយមានជីវជាតិគ្រប់គ្រាន់ទាំងអស់ដែលចាំបាច់សំរាប់ទារក ។
- ទឹកដោះម្តាយជួយការពារទារកប្រឆាំងនឹងជំងឺរាករុះ ជំងឺសួត និងជំងឺផ្សេងៗ
- ផ្តល់ជូនការការពារយូរអង្វែងប្រឆាំងនឹងជំងឺទឹកនោមផ្អែម ប្រតិកម្ម (Allergy) និងមហារីកទៅថ្ងៃអនាគតដល់ទារក ។
- រក្សាទារកឲ្យមានសុវត្ថិភាព និងកក់ក្តៅនៅជិតម្តាយ ។
- ធ្វើឲ្យម្តាយនិងទារកកាន់តែជិតស្និត ។
