Hesperian Health Guides
ផលិតផលជំនួយវីតាមីននិងជាតិរ៉ែ
វិគី ព័ត៌មាន សុខភាព > ទីណាគ្មានវេជ្ជបណ្ឌិត ថ្មី > អាហារល្អធ្វើឲ្យមានសុខភាពល្អ > ផលិតផលជំនួយវីតាមីននិងជាតិរ៉ែ
មាតិកា
វីតាមីនចម្រុះ
អាហារសម្បូរសារធាតុបំប៉ន ជាប្រភពដ៏ល្អបំផុតនៃវីតាមីន។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលមិនអាចទទួលបានអាហារគ្រប់គ្រាន់ ឬក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះដែលស្ត្រីត្រូវការអាហារូបត្ថម្ភខ្ពស់ នោះគួរប្រើផលិតផលវីតាមីនចម្រុះ ។
ផលិតផលជំនួយវីតាមីននិងជាតិរ៉ែ មានផ្តល់ជូនជាច្រើនទម្រង់ ប៉ុន្តែទម្រង់គ្រាប់លេប មានតម្លៃទាបជាងគេ។ ការចាក់វីតាមីនចម្រុះ គឺជាការមិនចាំបាច់ ខ្ជះខ្ជាយប្រាក់ និងអាចបណ្តាលឲ្យឈឺចាប់និងមានការបង្ករោគ។ ជារឿយៗ ថ្នាំជំនួយកម្លាំង មិនមានវីតាមីនចាំបាច់ នោះទេ ហើយជាទូទៅវាមានតម្លៃខ្ពស់លើសពីផលប្រយោជន៍បន្តិចបន្តួចរបស់វា។
គ្រាប់វីតាមីនចម្រុះជាច្រើន ប្រើ១គ្រាប់ក្នុងមួយថ្ងៃ ប៉ុន្តែត្រូវអាចសេចក្តីណែនាំនៅលើក្រដាសភ្ជាប់របស់វា។
វីតាមីនអា, retinol
វីតាមីនអា បង្ការជំងឺខ្វាក់មាន់ និងភាពស្ងួតក្រពេញទឹកភ្នែក។
ដើម្បីទទួលបានវីតាមីនអាគ្រប់គ្រាន់ គាត់ត្រូវបរិភោគបន្លែនិងផ្លែឈើពណ៌លឿង បន្លែស្លឹកបៃតងចាស់ និងអាហារដូចជាស៊ុត ត្រី និងថ្លើម។ ក្នុងតំបន់ដែលមានករណីជំងឺខ្វាក់មាន់ និងភាពស្ងួតក្រពេញទឹកភ្នែកញឹកញាប់ ហើយមិនអាចរកអាហារទាំងនេះបានគ្រប់ពេលនោះទេ ចូរផ្តល់វីតាមីនអាដល់កុមារ រៀងរាល់ ៦ខែ។
មិនត្រូវប្រើលើសចំនួនដែលបានណែនាំនោះទេ។ វីតាមីនអាច្រើនពេកពីថ្នាំបំពង់ ថ្នាំគ្រាប់ ឬប្រេង អាចមានគ្រោះថ្នាក់។ មិនត្រូវផ្តល់ដូសធម្មតារបស់មនុស្សពេញវ័យ ២០០,០០០ U ឲ្យទៅក្មេងស្រីឬស្រ្តីដែលអាចនឹងមានផ្ទៃពោះនោះទេ ឬស្ត្រីទើបមានផ្ទៃពោះក្នុង៣ខែដំបូង ពីព្រោះវាអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់គភ៌ដែលកំពុងលូតលាស់។ សម្រាប់ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ វីតាមីនអាត្រូវបានផ្តល់ជាដូសតូចៗច្រើនដង ជំនួសឲ្យដូសធំតែមួយដង។
ទំពារថ្នាំគ្រាប់ឬថ្នាំបំពង់។ ប៉ុន្តែសម្រាប់កុមារតូច ចូរកិនថ្នាំគ្រាប់រួចលាយជាមួយទឹកដោះម្តាយបន្តិច។ ឬកាត់ថ្នាំបំពង់ រួចច្របាច់ទឹកវាចូលក្នុងមាត់របស់កុមារ។
ដើម្បីបង្ការកង្វះវីតាមីនអាលើកុមារ
ជាផ្នែកមួយនៃកម្មវិធីបង្ការ៖
អាយុ ៦ខែទៅ ១ឆ្នាំ៖ ផ្តល់ចំនួន ១០០,០០០ U តាមមាត់ មួយដង។អាយុលើស ១ឆ្នាំ៖ ផ្តល់ចំនួន ២០០,០០០ U តាមមាត់ មួយដង។ ផ្តល់ឡើងវិញរៀងរាល់ ៦ខែ។
ដើម្បីព្យាបាលជំងឺខ្វាក់មាន់
បើនរណាម្នាក់កំពុងមានការពិបាកក្នុងការសំឡឹងមើលរួចទៅហើយ ឬមានសញ្ញាដទៃនៃជំងឺខ្វាក់មាន់ ត្រូវផ្តល់ចំនួន ៣ដូស។ ដូសទី១ត្រូវផ្តល់ភ្លាមៗ, ដូសទី២ ត្រូវផ្តល់មួយថ្ងៃបន្ទាប់ ហើយដូសទី៣ ត្រូវផ្តល់យ៉ាងតិចនៅ ២សប្តាហ៍បន្ទាប់។
ចំពោះដូសនីមួយៗទាំង៣៖
អាយុក្រោម ៦ខែ៖ ផ្តល់ចំនួន ៥០,០០០ U តាមមាត់ក្នុងដូសនីមួយៗ។អាយុ ៦ខែទៅ ១ឆ្នាំ៖ ផ្តល់ចំនួន ១០០,០០០ U តាមមាត់ក្នុងដូសនីមួយៗ។
សម្រាប់កុមារដែលមានជំងឺកញ្ជ្រឹល
វីតាមីនអា អាចជួយបង្ការជំងឺរលាកសួត និងពិការភ្នែក ដែលជាផលវិបាកញឹកញាប់២យ៉ាងនៃជំងឺកញ្ជ្រឹល។
អាយុក្រោម ៦ខែ៖ ផ្តល់ចំនួន ៥០,០០០ U តាមមាត់ មួយថ្ងៃម្តង រយៈពេល ២ថ្ងៃ។អាយុលើស ១ឆ្នាំ៖ ផ្តល់ចំនួន ២០០,០០០ U តាមមាត់ មួយថ្ងៃម្តង រយៈពេល ២ថ្ងៃ។
បើកុមារបានទទួលវីតាមីនអាមួយដូសរួចហើយក្នុងអំឡុង ៦ខែចុងក្រោយ ចូរផ្តល់ការព្យាបាលនេះសម្រាប់តែមួយថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។ បើអ្នកជំងឺកញ្ជ្រឹល មានកង្វះអាហារូបត្ថម្ភធ្ងន់ធ្ងរ ឬបានចាប់ផ្តើមបាត់បង់គំហើញរួចទៅហើយ ចូរផ្តល់វីតាមីនអាដូសទី៣ បន្ទាប់ពី ២សប្តាហ៍។
វីតាមីន B6, pyridoxine
អ្នកជំងឺរបេងដែលកំពុងព្យាបាលដោយថ្នាំ isoniazid (INH) ជួនកាលនាំឲ្យកើតមានបញ្ហាកង្វះវីតាមីន B6 ។ សញ្ញានៃកង្វះវីតាមីន B6 រួមមាន៖ ឈឺចាប់ ឬស្កៀបនៅដៃឬជើង រមួលសាច់ដុំ រសាប់រសល់ និងបញ្ហាដំណេក។
ផ្តល់វីតាមីន B6 រៀងរាល់ថ្ងៃឲ្យអ្នកដែលកំពុងប្រើប្រាស់ថ្នាំ isoniazid ។
ដើម្បីបង្ការកង្វះវីតាមីន B6កុមារធំនិងមនុស្សពេញវ័យ៖ ផ្តល់ចំនួន ២៥ mg រៀងរាល់ថ្ងៃ។
ដើម្បីព្យាបាលកង្វះវីតាមីន B6
កុមារអាយុច្រើនជាង២ខែ៖ ផ្តល់ចំនួន ១០ ទៅ ២០ mg, ៣ដងក្នុង១ថ្ងៃ ដរាបណានៅមានសញ្ញាណាមួយនៃកង្វះវីតាមីន B6។
មនុស្សពេញវ័យ៖ ផ្តល់ចំនួន ៥០ mg, ៣ដងក្នុង១ថ្ងៃ ដរាបណានៅមានសញ្ញាណាមួយនៃកង្វះវីតាមីន B6។
Iodine
អំបិលអ៊ីយ៉ូដ និងអាហារសមុទ្រ គឺជាវិធីល្អបំផុតដើម្បីទទួលបានជាតិអ៊ីយ៉ូដគ្រប់គ្រាន់។ នៅទីណាដែលមិនអាចទទួលវាបាន ហើយនៅទីណាដែលមានជំងឺពកក ឬភាពខ្សោយបញ្ញា អ្នកអាចផ្តល់ជាតិអ៊ីយ៉ូដជំនួយបាន។
អាយុ ៦ឆ្នាំរហូតដល់ពេញវ័យ៖ ផ្តល់ចំនួន ៤០០ mg មួយឆ្នាំម្តង។
សម្រាប់ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ, ដើម្បីការពារពួកគេពីជំងឺពកក និងទារកក្នុងផ្ទៃពីពិការភាព៖ ផ្តល់ចំនួន ៤០០ mg មួយដងក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ។ ល្អបំផុតគឺក្នុងខែដំបូងៗ ប៉ុន្តែក្នុងខែផ្សេងទៀតក៏មិនថ្វីដែរ។
អាយុ ៦ឆ្នាំដល់ពេញវ័យ៖ ផ្តល់ចំនួន ០,៥ ទៅ ១ ml (៤៨០ mg) មួយឆ្នាំម្តង។
ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ៖ ផ្តល់ចំនួន ១ ml (៤៨០ mg) មួយដង ក្នុងខែដំបូងៗនៃផ្ទៃពោះ។ ផ្តល់ឡើងវិញបន្ទាប់ពីសម្រាលកូនរួច១ឆ្នាំ។
ជាតិដែក, ferrous sulfate, ferrous gluconate
Ferrous sulfate មានសារប្រយោជន៍ក្នុងការព្យាបាលឬបង្ការករណីភាគច្រើននៃភាពស្លេកស្លាំង។ ការព្យាបាលដោយប្រើ ferrous sulfate ថ្នាំគ្រាប់ ជាទូទៅត្រូវការពេលយ៉ាងតិច ៣ខែ។
ជាតិដែកមានប្រសិទ្ធភាពល្អនៅពេលលេបជាមួយវីតាមីនសេ (អាចតាមរយៈការបរិភោគផ្លែឈើនិងបន្លែ ឬលេបថ្នាំគ្រាប់វីតាមីនសេ)។
ជាតិដែកជួនកាលធ្វើឲ្យឈឺក្រពះ ហើយល្អបំផុតគួរលេបពេលបាយ។ ម្យ៉ាងទៀតវាក៏អាចបណ្តាលឲ្យ ទល់លាមក ផងដែរ ជាពិសេសចំពោះមនុស្សវ័យចំណាស់ ហើយវាអាចធ្វើឲ្យលាមកមានពណ៌ខ្មៅ។
ការផឹកជាតិដែកជំនួយដែលមានទម្រង់ជាថ្នាំទឹក ធ្វើឲ្យធ្មេញប្រែជាខ្មៅ។ ចូរផឹកវាតាមបំពង់បឺត ឬដុសធ្មេញបន្ទាប់ពីលេបរួច។
ត្រូវប្រាកដថាដូសមានកម្រិតត្រឹមត្រូវ។ ការប្រើ ferrous sulfate ច្រើនពេក នឹងបណ្តាលឲ្យពុល។ មិនត្រូវផ្តល់ជាតិដែកឲ្យមនុស្សខ្វះអាហារូបត្ថម្ភធ្ងន់ធ្ងរនោះទេ។ ត្រូវរង់ចាំឲ្យគាត់មានសុខភាពប្រសើរឡើងវិញសិន។
ជាតិដែកក្នុងទម្រង់ផ្សេងៗគ្នា មានកំហាប់ជាតិរ៉ែមួយនេះខុសគ្នាដែរ។ ឧទាហរណ៍ ថ្នាំគ្រាប់ ferrous sulfate ៣០០ mg មានផ្ទុកជាតិដែកចំនួន ៦០ mg ។ ប៉ុន្តែថ្នាំគ្រាប់ ferrous glucanate ៣២៥ mg មានផ្ទុកជាតិដែក ៣៦ mg ។ ដូច្នេះត្រូវអានសេចក្តីណែនាំរបស់ថ្នាំគ្រាប់ ស៊ីរ៉ូ ឬជាតិដែកជំនួយផ្សេងៗទៀត ដើម្បីស្វែងយល់ពីបរិមាណជាតិដែករបស់វា។
ដើម្បីបង្ការភាពស្លេកស្លាំងចំពោះស្ត្រីមានផ្ទៃពោះនិងកំពុងបំបៅដោះកូនដើម្បី ព្យាបាល នរណាម្នាក់ដែលមានភាពស្លេកស្លាំងស្រាប់៖ ផ្តល់
កម្រិតដូសទៅតាមអាយុ សម្រាប់ FERROUS SULFATE | |||
ក្រុមអាយុ | បរិមាណក្នុងមួយដូស | ថ្នាំគ្រាប់ ៣០០ MG ប៉ុន្មានគ្រាប់ | ជាតិដែកសរុបប៉ុន្មាន |
អាយុក្រោម២ឆ្នាំ | ferrous sulfate 125 mg | ប្រើស៊ីរ៉ូជាតិដែក ឬកិនថ្នាំគ្រាប់ ferrous sulfate ៣០០ mg ចំនួន ¼ រួចលាយជាមួយទឹកដោះម្តាយ | ផ្តល់ឲ្យគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទទួលបានជាតិដែក ២៥ mg |
អាយុ ២ ទៅ១២ឆ្នាំ | ferrous sulfate ៣០០ mg | ferrous sulfate ៣០០ mg មួយគ្រាប់ | ផ្តល់ឲ្យគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទទួលបានជាតិដែក ៦០ mg |
អាយុ ១២ឆ្នាំ ដល់ពេញវ័យ | ferrous sulfate ៦០០ mg | ferrous sulfate ៣០០ mg ពីរគ្រាប់ | ផ្តល់ឲ្យគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទទួលបានជាតិដែក ១២០ mg |
ជាតិស័ង្កសី
ជាតិស័ង្កសីជួយឲ្យមនុស្សដែលមានជំងឺរាក បានធូរស្រាលឆាប់រហ័ស។ គួរផ្តល់វាជាមួយនឹង ភេសជ្ជៈបំពេញជាតិទឹក .
អាយុលើ ៦ខែ៖ ផ្តល់ចំនួន ២០ mg, មួយថ្ងៃម្តង រយៈពេល ១០ទៅ១៤ថ្ងៃ។.